| |
31 Ocak 2022, Pazartesi | |
Malını israf eden sefihleri men’ etmek | |
Sual: Malını israf eden sefihleri sözleşmelerden ve işlerden men’ etmek câiz olur mu? Bazı cahiller ve hile yapanlar da hicr edilir mi? Cevap: İbni Âbidînde diyor ki, (İki imama göre, sefih olan yani, nafaka temin ederken, malını israf eden, yani ahkâm-ı islâmiyyenin ve aklın uygun görmediği lüzumsuz yere harceden ve haramlara sarf eden âkıl ve baliğ kimse de, çocuk gibi, hâkim tarafından hicr edilir. Fetva da böyledir. Lüzumsuz yere hayra da verse, meselâ cami yapmakta israf etse, sefih olur. İçki, zina gibi mal sarfı olmayan günahları yapana sefih denmez, fasık denir. Alış-verişte fazla aldanan da sefih sayılır. İslâmiyetten ayrılmak için hile-i bâtıla öğreten hocalar, cahil tabip ve eczacılar ve hileli iflâs yapan tüccarlar, cahil hâkimler, hile yapan satıcılar, ihtikâr yapanlar, hicr edilir. İşlerinden men’ edilir. Cahil, fasık müftüler de hicr edilir.) (Mecma’ul-enhür)de diyor ki, (İki imama göre, borçlu, alacaklının talebi üzerine, hicr olunur. Hâkim, borçluyu hapis ettikten sonra, onu hicr eder. Sonra, onun bilgisi ile, onun mallarını sattırarak, nafakası lâzım olanların nafakasını öder. Geri kalan ile borçlarını öder. Parası yetişmezse, ihtiyacından fazla olan eşyasını satar. Bu da yetişmezse, ihtiyacından fazla olan binalarını satar. Fetva böyledir). Hicr edilmiş olan, sefih veya iflâs etmiş kimsenin, nikâhta ve talakta sözü geçer. Çünkü evlenmek masrafı, ihtiyaç eşyasındandır. Zekât olarak malının kırkta birini ayırması için, kadı [yani hâkim], sefihe malını teslim eder. Fakat, bu arada, uygunsuz yere sarf etmemesi için, yanında emin birini bulundurur. Hacca gitmesine de mâni olunmaz. Yol parasını israf etmesin diye, emin birine teslim olunur. Baba, ced, çocuğa veli olur, sefih adama olmaz. Reşit olmayan çocuk, baliğ olunca, malını kullanmağa hak kazanır. Fakat, rüştü yani sefih olmadığı görülmezse, yirmibeş yaşına kadar, malı kendine verilmez. İki imama ve üç mezhebe göre, rüştü görülmedikçe, ihtiyarlasa dahi, malı verilmez. Malında tasarrufu, hâkimin izin verdiği kadar sahih olur. Bir kimse reşit olduğunu söylese, alacaklıları da, sefahatten kurtulmadı deseler, iki taraf da şahit gösterse, kadı rüştünü kabul eder. Oniki yaşını dolduran oğlan ve dokuz yaşını dolduran kız, baliğ olduğunu söylerse, kabul edilir. Söylemezlerse, onbeş yaşını doldurunca baliğ kabul edilirler. (Tam İlmihal s. 899) | |
| |
Dini sualler için | |
31 Ocak 2022 Pazartesi
* Malını israf eden sefihleri men' etmek
* Haram mal ile sadaka vermek (Osman Ünlü Hocanın 31.01.2022 tarihli yazısı)
| |
31 Ocak 2022, Pazartesi | |
Haram mal ile sadaka vermek | |
Sual: Haram yoldan gelen para ile sadaka vermenin, cami yaptırmanın, dinimizce hükmü nedir? Cevap: Bu konuda İbni Âbidîn ve Kâdî-zâde Ahmet Efendi, Birgivî Vasıyyetnâmesi şerhinde diyor ki: “Bir kimse, elindeki kati, kesin haram olan maldan sadaka verse, sevap umsa, alan fakir, haramdan olduğunu bilerek, verene Allah razı olsun dese, veren de veya başka bir kimse de âmin dese, hepsi kâfir olur.” İbni Âbidînde buyuruluyor ki: “Haram olduğu bilinen belli mal ile cami ve başka hayır yaptırmak ve bunlara karşılık sevap beklemek de küfürdür, imanı giderir.” *** Sual: Namaz kılan bir kimse, kıble istikametine doğru birkaç adım yürüse, namazı bozulur mu? Cevap: Namazda kıbleye karşı bir saf, bir buçuk metre kadar yürüyünce, namaz bozulmaz. Kıbleye karşı değilse veya kıbleye karşı devamlı olarak daha çok yürürse, namaz bozulur. Bunun için, yürüyerek namaz kılmak caiz değildir. *** Sual: Kaybolmuş, yeri unutulmuş olan paraların, malların zekâtı verilir mi? Cevap: Kaybolmuş, denize düşmüş, gasbolunmuş, gömüldüğü yer unutulmuş mal ve inkâr olunan alacaklar, tam mülk olmadıkları için, zekâtta nisab hesabına katılmaz ve ele geçerlerse, önceki senelerin zekâtları verilmez. *** Sual: Bir kimse, niyet etmeden, vereceği zekâttan daha çok, fakirlere para, mal verse, zekât borcu ödenmiş olur mu? Cevap: Bir kimse, zekât niyeti ile, para veya malından kırkta bir ayırmadan veya verirken niyet etmeden, fakirlere milyonlarla lira dağıtsa, zekât vermiş olmaz. Çünkü, zekât malını ayırırken veya kendi vekiline veya fakire veya fakirin vekiline verirken niyet etmesi farzdır. *** Sual: Yemeyi, içmeyi terk ederek açlıktan ve susuzluktan ölen bir kimse, bu yaptığından sorumlu olur mu? Cevap: Yemeyip, içmeyip, açlıktan, susuzluktan ölen, günaha girer. Hâlbuki, ilaç almayıp ölen, günaha girmez. Namazı ayakta kılacak ve oruç tutacak kadar gıda almak farzdır. Doyuncaya kadar yiyip içmek mubahtır. Doyduktan sonra yemek, içmek haramdır. Yalnız sahurda ve misafiri utandırmamak için haram olmaz. Çeşitli meyve, tatlı yemek, içmek caiz ise de, vazgeçmek iyidir. Sofrada, lüzumundan fazla, çeşitli yemekler bulundurmak, ibadete kuvvetlenmek ve misafir için bulundurulursa, israf olmaz. Lüzumundan fazla ekmek bulundurmak da böyledir. | |
| |
Dini sualler için | |
KalDer Ankara Yeni Ofisine Taşındı!
Bu e-postayı düzgün görüntüleyemiyorsanız lütfen tıklayınız.
Sayın Mehmet Ali ,
KalDer Ankara yeni ofisinde hizmet vermeye devam edecektir. Yeni Adresimiz: Konutkent Mahallesi, 3028 Cd. Kule Evo Residence, A/16 Blok, No: 47 Çankaya Ankara
.png)
Bilgilendirme e-postalarını almak istemiyorsanız lütfen tıklayınız.
|
30 Ocak 2022 Pazar
* Bazı kimseleri, bazı sözleşmelerden ve işlerden men' etmek
| |
30 Ocak 2022, Pazar | |
Bazı kimseleri, bazı sözleşmelerden ve işlerden men’ etmek | |
Sual: Hicr etmek yani bazı kimseleri, bazı sözleşmelerden ve işlerden men’ etmek câiz olur mu? Akıllı olmayan çocukların yaptıkları sözleşmeler geçerli olur mu? Cevap: Hicr etmek; Bazı kimseleri, bazı sözleşmelerden ve işlerden men’ etmek demektir. Bir çocuk, satın alınan malın mülk olacağını ve satınca mülkten çıkacağını anlarsa, buna (Mümeyyiz), yani akıllı denir. Mümeyyiz olmayan çocukların bütün sözleşmeleri bâtıldır. Mümeyyiz olan çocuğun zararlı olan işlerdeki sözleşmeleri, velisi izin verse de, sahih değildir. Talâk vermesi, köle azad etmesi, birine borçlu olduğunu söylemesi, ödünç, sadaka hediye vermesi böyledir. Faydalı olan işler için sözleşmeleri velisi izin vermese de sahih olur. Hediye, sadaka kabul etmesi, ücret ile yaptığı işin ücretini alması böyledir. Başkasının vekili olan akıllı çocuğun, vekili olduğu kimsenin malı için ve talâkı için olan sözleri kabul edilir. Zararlı da, faydalı de olabilen sözleşmelerinin sahih olması için, velisinin izin vermesi lâzımdır. Kendi malı ile bey’ ve şirâsı böyledir. Bunamış olan ihtiyarlar da, mümeyyiz çocuk gibidir. Alış-verişlerini, velileri isterse kabul, isterse red eder. Bir malı veya canı telef ederlerse, öderler. (Hadîka)da dil afetlerinin yirmincisinde diyor ki: (Çocuğun kendi malını kullanması mahcur olduğu gibi, başkasına hizmet etmesi de, ancak velisinin izni ile câiz olur. Bir sabî, bir kabı havuzdan doldursa, sonra tekrar havuza dökse, kimsenin bu havuzdan su içmesi helal olmaz. Çünkü, çocuk, havuzdaki, herkese mubah olan sudan doldurup aldığına malik olur. Bunu havuza dökünce, havuzdaki suya, çocuğun hakkı karışmıştır. Zengin olan anası, babası ve hiç kimse, bu havuzdan içemez ve kullanamaz. İçebilmeleri ve kullanabilmeleri için, bütün havuzu boşaltarak, tekrar doldurmak veya (Mecelle)nin 1128. ci maddesinde bildirilen (Şirket-i mülk) kısmeti, yani dağılması hükmüne uyularak, havuzdan çocuğun döktüğü su kadar su alıp velisine vermek lâzımdır. Velî kendisine verilen suyu çocuk için kullanır. Çocuğun, umumi çeşmeden alıp getirdiği su da böyledir. Velî, çocuğun malını kimseye hediye edemez. Birine hediye etmek isterse, evvelâ bunun kıymeti kadar parayı ona hediye eder. O da, bu para ile çocuğun malını velisinden satın alır. Bu para çocuğun olur. Velî, kendi parası ile, çocuğun kullanması için aldığı şeyleri dilediğine hediye edebilir. Çocuk malını anasına babasına verse, bunların mülkü olmaz. (Tam İlmihal s. 898) | |
| |
Dini sualler için | |
* Namazda harfleri karıştırmak (Osman Ünlü Hocanın 30.01.2022 tarihli yazısı)
| |
30 Ocak 2022, Pazar | |
Namazda harfleri karıştırmak | |
Sual: Namazda okunan sure ve dualarda, harflerin yeri değiştirilmiş olsa, namaza zarar verir mi? Cevap: Bir harfi, başka harf okumakta, harfler çok farklı ise, namazı bozar. Mesela, sat yerine ta söylemek, sâlihât yerine tâlihât okumak gibi. Harflerin farkı az ise, çok âlimler, mana değişirse, eğer bilerek okudu ise, bozulur. Ağzından kaçtı ise, bozulmaz dediler. Dat yerine zı demek, sin yerine sat, te yerine tı demek gibi. Fetva böyle ise de, ihtiyatlı olmak lazımdır. Dâllîn yerine zâllîn okumak böyledir. *** Sual: Çalınmış malları satan bir yerden, alışveriş yapmanın mahzuru var mıdır? Cevap: Bir yerde, yağma edilmiş, çalınmış şeyler ve hayvanlar satılıyorsa, çoğunun haram olduğunu bilen kimse, buradan bir şey satın almamalıdır. Eğer ihtiyacı çoksa, nereden aldın diye sormalıdır. Helalden olduğu anlaşılan malı almalıdır. Çoğunun haram olmadığı biliniyorsa, sormadan almak caiz ise de, sormak vera olur. *** Sual: İnsan necasetini yalnız başına gübre olarak satmanın ve satın almanın dinen mahzuru olur mu? Cevap: İnsan necasetini yalnız başına satmak ve insandan ayrılan her şeyi satmak haramdır. Hepsini gömmek lazımdır. İnsan necasetini yalnız başına da kullanmak caiz değildir. Toprak veya başka şeyle karışık satmak ve kullanmak sahihtir. *** Sual: Hayvan gübresini satın almanın, satmanın mahzuru var mıdır? Cevap: Hayvan gübresi, yalnız olarak da satılır ve kullanılır. Diğer üç mezheb imamı hayvan gübresi satmak da caiz değildir dedi. *** Sual: Gayr-i müslimlerin âdetlerini yapmanın dinen bir zararı olur mu? Cevap: Kâfirlerin âdetlerini yapmak, onlara benzemek niyeti ile olmazsa ve haram veya kötü âdetler değilse, faydalı şeylerse, caiz olur. Onlar gibi yemek, içmek böyledir. Onlara uymak için olur veya haram veya fena, kötü şeyler ise, haram olur. *** Sual: Namaz kılarken, göğsünü kıbleden çeviren kimsenin namazı bozulur mu? Cevap: Özürsüz, göğsünü kıbleden çevirince, namaz hemen bozar. Yüzünü, başka uzvunu çevirmekle namaz bozulmaz, mekruh olur. Elinde olmayarak çevrilince, bir rükün devam ederse, namazı bozar. *** Sual: Namazda harf değil de kelime değişik okunsa, namaz bozulur mu? Cevap: Kelimeyi değiştirince, mana bozulursa, Kur’ân-ı kerimde benzeri bulunsa da bozar. Mana değişmezse, bozmaz. | |
| |
Dini sualler için | |
29 Ocak 2022 Cumartesi
* İkrah ile yapılan sözleşmeler
| |
29 Ocak 2022, Cumartesi | |
İkrah ile yapılan sözleşmeler | |
Sual: İkrah ile yapılan sözleşmeler sahih olur mu? Cevap: Mülcî olan veya olmayan bir ikrah ile yapılan sözleşmeler [akit] sahih olmaz. Çünkü, sahih olmaları için rızaları ile yapılması lâzımdır. Meselâ, malını satan veya bir şeyi satın alan, kiraya veren, hediye veren, borcunu ibra veya tecil eden, borcu olduğunu söyleyen kimse, korkudan kurtulunca, isterse bunlardan vaz geçebilir, isterse razı olur. Zorla sattırılan malı alan kimse, bu mala malik olur. Çünkü, böyle bey’ fasittir. Suç ikrar etmesi, evet demesi için karakolda polislerin ikrah, işkence yapması câiz değildir. Böyle verdiği ifadeyi, sonra red etmek hakkı vardır. Mülcî olmayan ikrah ile de yapılan nikâh, talâk, nezir, yemin, ric’at, yani boşadığı kadını tekrar alması sahih olur. İkrah bitince, nikâhtan ve talaktan vazgeçebilir. Nezirden vazgeçemez. Nezir olarak verdiğini, ikrah edenden isteyemez. İkrah edilerek borçlusunu af etmesi ve mürted olması sahih olmaz. Mülcî olmayan ikrah ile leş, kan, domuz yenmez. Şarap içilmez ve Müslümanın malı telef edilmez. Çünkü, mülcî olmayan ikrah ile zaruret hâsıl olmaz. Ölmemek için leş, domuz yenir ve kan, şarap içilir. Yemez, içmez de ölürse Cehenneme gider. Mülcî ikrah ile, bu şarabı iç, şu malını sat denilse, malını satar. İkrah bitince, ister fesheder, isterse kabul eder. Şarabı içmesi de câiz olur. Câiz olacağını bilmediği için, içmez ve satmaz da öldürülürse, şehit olur. Sultanın müsadere etmesi, yani haksız olarak, zulüm ile para, mal istemesi ikrah olur. Bunları vermek câiz olur. (Tam İlmihal s. 898) | |
| |
Dini sualler için | |
